Luzitanija

novel

Paperback

Publisher: Besna kobila (2017)

Language: Serbian

ISBN: 978-8688389129

“Lusitania”, a novel by Dejan Atanackovic, brings together two apparently unrelated subjects of the First World War: the famous British passenger ship and Belgrade’s psychiatric hospital. In May 1915, under strange circumstances, Lusitania is sunk by a torpedo of a German submarine. In October the same year, Belgrade is conquered by the Austrian and German troops. The psychiatric hospital acquires an extraterritorial status, while on its soil an unusual parliamentary republic is formed by hospital’s staff and patients. This is the starting point, around which the novel develops into numerous stories, of searching and disappearing, of madness and progress, of the senselessness of war… By means of skillful storytelling, similar to the narrative methods of magic realism, through an ironic merging of historically accurate and fictitious characters and events, the reader of the novel is guided through miles of diverse settings: hospital corridors, absurd tunnels of the Western Front, Balkan forests, streets of Belgrade, New York, Vienna, all the way to the dreamlike hallways of the Florentine Museum of Natural History. “Lusitania” offers a rich repertoire of images of bodies, of humans and animals alike, and the structure of the novel is reminiscent of a kind of wunderkammer. The leading thread of the novel is a perpetual dialogue about the relation between reason and madness, the doubt over their presumed contradiction, and the simultaneous defining of human stupidity that appears evident in numerous causes and consequences of the modern era.

Roman Luzitanija dovodi u vezu dva naizgled nepovezana subjekta Prvog svetskog rata: istoimeni putnički brod i prvu psihijatrijsku bolnicu u Beogradu. Maja 1915, Luzitanija je pod čudnim okolnostima potopljena torpedom nemačke podmornice, a oktobra iste godine Beograd osvajaju autrijsko-nemačke trupe. Psihijatrijska bolnica stiče eksteritorijalni status, a na njenom tlu ubrzo nastaje neobična parlamentarna republika koju zajedno osnivaju osoblje i pacijenti. To je početna tačka oko koje se u romanu grade brojne priče o traganju, nestajanju, ludilu, progresu, i besmislu rata. Veštom naracijom, nalik na postupke magičnog realizma, ironičnim stapanjem istorijskih činjenica i fikcije, kao i stvarnih i izmišljenih ličnosti, čitalac je vođen kroz kilometre raznovrsnih ambijenata: bolničke hodnike, apsurdne tunele Zapadnog fronta, balkanske šume, ulice Beograda, Njujorka, Beča, sve do oniričkih sala firentinskog Muzeja prirodnih nauka. Roman nudi bogat repertoar slika tela, telesnosti, ljudskih i životinjskih, a struktura romana podseća na svojevrstan wunderkammer. Liniju vodilju romana čini i konstantni dijalog o odnosu pojmova razuma i ludila, sumnja u njihovu suprotnost, i uporedno definisanje ljudske gluposti  koja se nazire u brojnim povodima i ishodima modernog doba.

Autor bez mnogo mudrovanja, kroz knjigu vešto provlači pređu mnogih srpskih zabluda i grešaka. Idolatrijska i mitomanska istorija, kao i često sumnjivi nacionalni heroizam, ovde su izloženi žestokoj, a nenametljivo iskazanoj poruzi.

Božidar Andrejić, Danas


Presedan u svojoj zanosnoj sadržini i vizuelnom podsticaju teksta, roman je izdavački događaj u oštroumnom suočenju sa posledicama sveta koji svi danas delimo

Nikola Šuica, Politika